Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi – 1991
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Beyin Cerrahisi Uzmanlığı – 1999
Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Öğ. Gör. – 2000
Ankara Özel Güven hastanesi – 2000/2004
Gent (Belçika) Üniversitesi – 2005
Ankara Keçiören Eğitim Araştırma hastanesi – 2015
Özel Ankara Bilgi Hastanesi – 2017
Halen Özel A Life Hastanesi’nde görev yapmaktadır.
Boyun fıtığı (servikal disk hernisi) boyun hareketleri ile şiddetlenen boyun ve omuzdan aşağıya yayılan oyucu vasıflı sırt ve kol ağrısı ile kendini belli eder. Hastalar genellikle ani başlangıçlı ağrılarının sabah uyandıklarında olduğunu ve ellerini başının üzerine koyduklarında rahat etiklerini ifade ederler.
Ani başlayan bu kol ağrıları genellikle cerrahi gerekmeden (ilaç, Fizik tedavi ile) iyileşirler. Ancak iyileşme göstermeyen, kolda güç kaybı, hissizlik gelişen hastalarda cerrahi tedavi gerekir.
Boyun fıtıklarında her ne kadar cerrahi seçenekler olsada, santral yada santrale yakın ileri fıtıklarda anterior (boynun ön yüzü) yaklaşım tüm dünyada geçerli yegane çözümdür.
Kişisel tecrübe ve fikrim: Boşaltılan diskin yerine konulacak materyalin boyun hareketlerini etkilemeyecek yapıda olması gerekir.
Op. Dr. İrşadi Demirci
Fizik tedaviden fayda gören hasta grubu ameliyat edilecek kadar ciddi problemleri olmayan ya da ameliyat edilemeyen ancak ağrıları olan hastalardır.
Farklı isimlerde alternatif tedavi olarak sunulan bir çok yöntemin temelinde fizik tedavinin 3 ana tedavi yöntemi vardır;
Termoterapi: Isı tedavisidir. Sıklıkla kısa dalga diatermi ya da ultrason kullanılarak yapılan derin dokuları ısıtma uygulamalarıdır.
Elektroterapi: Elektrik akımlarından faydalınarak yapılan tedavi yöntemidir. Sıklıkla TENS kullanılır.
Mekanoterapi: Elle yapılan tedavi yöntemleridir. Sıklıkla masaj ve traksiyon (beli germe- çekme) ilkesine dayanır.
Yaşla birlikte hemen hemen herkeste disk yapılarında bozulma ve bununla birlikte fıtıklaşma görülür. Ancak fıtıklar birbirinden çok farklıdır. Kabaca 4‘e ayrılabilir; ekstrude ve sekestre fıtıklar genellikle ameliyat gerektirir.
a) Foraminal (sinir çıkış kanalları) Fıtıklar; En sık görülen fıtık budur. Omurilikten çıkan sağ yada soldaki sinirlerin çıkış kanallarında (fıtıklaşmayı engelleyen bağların (PLLnin) zayıf olmaları nedeni ile) gelişen fıtıktır. Daha çok siyatik ağrısına neden olurlar. His, güç ve refleks kaybı yapıyor ise genellikle cerrahi müdahale gerektirir.
b) Santral (orta hat) Fıtıklar; Omurilik kanalının ortasından bası yaparak boyutuna da bağlı olarak bel ağrısı ve omurilik basısına bağlı çok ciddi bulgulara – Cauda Equina Sendromu – (bacaklarda felç, idrar kaçırma, cinsel bozukluk gibi) neden olabilir. Acil cerrahi gerektirir.
c) Far lateral fıtıklar; çok nadir olarak görülür. Gözden kaçma ihtimalleri yüksektir. Bir üstten çıkan sinir köküne basarak siyatik ağrıya neden olurlar. His, güç ve refleks kaybı yapıyor ise genellikle cerrahi müdahale gerektirir.
Fıtığın Seviyesi :
– L5-S1 seviyesi: Yükün en fazla bu bölgeye düşmesi nedeni ile en sık görülen fıtık bu seviyededir.
– Foraminal fıtıkları; Siyatik ağrı, ayak bileğinin itme gücünde (parmak ucunda yürüyememe) azalma, ayakta uyuşma, his kaybı ve aşil refleksinde kayba neden olurlar.
– Santral fıtıkları; kauda sendromu denen gayta ve idrar kaçırma, anüs çevresinde his kaybı, cinsel fonksiyonlarda kayıp ve hatta her iki bacağın felci gibi giden çok kötü bir tabloya neden olabilirler.
– L4-5 seviyesi: Siyatik ağrı ve düşük ayak denilen, ayak bileğinin felci ile giden bir tabloya neden olabilir (topuk üzerinde yürüyememe)
– L2-3 / L3-4 seviyesi: kalça ön yüzünde ağrı, diz ve kalçada güç kayıpları, uyuşma (his kaybı) ve patella refleksinde kayba neden olurlar, bazen de konus sendromu denilen kauda sendromuna benzer ağır tablolar gelişebilir.
Fıtığın boyutu ve hastanın kemik kanallarının anatomik yapısı
Küçük bir fıtık, omurilik kanalı ya da sinir kökünün çıktığı kemik kanal (foramen) dar ise çok gürültülü bir tabloya neden olabileceği gibi, büyük bir fıtık bu kanalların geniş olduğu durumlarda çok sıkıntılı bir tablo ortaya çıkarmaz. Kanalları geniş hastaların tedavisinde sinir hasarı yok ise cerrahi seçenek ön planda düşünülmemelidir ki bu hastalar; genellikle “Yıllar önce ameliyat dediler ama ben olmadım, şu an çok iyiyim” diyen hastalardır.
Fıtığın Yapısı
Diskin fıtıklaşan sulu çekirdek kısmının, suyunu tamamen kaybedip, kireçlenmiş olması bu fıtığın kendiliğinden düzelme ihtimalini azaltır. Oysa yırtık oluşturmamış sulu fıtıklar zamanla düzelme ihtimalleri olan fıtıklardır.
Omurganın hareketlerini ve dengeli duruşunu sağlayan, omurilik kemikleri arasındaki yastıkçıklara disk denir.
Diskin çekirdek (nukleus) denen iç kısmı sulu iken, dış kabuğu (anulus) ise sert bir yapıdan oluşmuştur.
Disk hernisi (fıtık, yırtık) ise; aşırı ya da dengesiz bir yük nedeni ile diskin içindeki sulu kısmın (nukleus), sert olan dış kabuğu iterek ya da yırtarak yerinden çıkıp omurilikteki sinirlere bası yapmasıdır.
Bunun için birkaç şey tavsiye edilebilir;
1- Dikkat edilmesi gereken en önemli şey yükün omurlara dengeli verilmesi ve taşınmasıdır.
Bir yükün kaldırılması için bel kasları yerine, bacak ve uyluktaki büyük kaslar kullanılmalıdır. Buna özellikle ağırlık kaldırmak zorunda olan meslekler ve sürekli eğilip kalkmak zorunda olan ev hanımları dikkat etmelidir.
2- Postür (duruş) şekli; Ayakta dururken veya otururken iyi bir postüre sahip olmak önemlidir.
Bunun için;
– Dik oturmak, Bele bir yastık koyarak, ağırlığı arkaya verecek şekilde (arkaya yaslanarak) oturmak.
– Masa başında çalışanların sandalyelerini masaya iyice yaklaştırmaları gibi koruyucu tedbirler alınabilir.
3- Egzersiz ve spor
Karın ve sırt kaslarını gevşetici veya kuvvetlendirici egzersizler yapılabilir.
Bel ağrıları olan kişinin yapmasında yararı olan sporlar; yüzme, yürüme, hafif koşular (jogging) ve bisiklete binmek (dik durumda yapılmalı ve kıvrık gidonlu bisikletle yapılmamalı) olarak sayılabilir. Futbol, basketbol, voleybol, güreş, halter, golf gibi sporlar sakıncalıdır.
4- Kilo vermek; Fazla kilolar, omurlar, dolayısıyla diskler üzerine olan yükü arttırır.
Sonuçta fıtıklaşmayı kolaylaştırır. Şişman bir bel hastası için kilo vermesinden daha iyi bir tedbir yoktur. Bunun için bir diyetisyenden yardım alınabilir.
5- İyi ve kaliteli bir uyku İnsan vucudundaki kaslar uykuda dinlenirler ve bel ağrılarının büyük bir kısmını oluşturan kas ağrıları iyi ve kaliteli bir uykuyla düzelir.
Dinlenemeyen kas ağrı yapacaktır. Yatak çok sert olmamalıdır.
6- Topuksuz ve yumuşak tabanlı bir ayakkabı tercih edilmelidir.
Basında İrşadi Demirci
